DE SCHREEUW IN MDR
'De Schreeuw' van Edvard Munch, één van de bekendste, zo niet hét bekendste kunstwerk ter wereld, maakt sinds november 2022 deel uit van de permanente collectie van Museum De Reede. Dit is echter niet 'De Schreeuw' zoals we hem gewoonlijk kennen: vol kleur en met een dreigende oranje lucht. Dit komt door het feit dat Munch verschillende versies van dit werk maakte, waaronder een lithografie of steendruk in zwart-wit.
"...Ik voelde de grote schreeuw doorheen de natuur..."
- Edvard Munch, 1892-
Van de versies “in kleur” bestaan er vier exemplaren: twee in tempera, een getekende versie in kleurpotlood én een pastel. Van de zwart-witte lithografische versie drukte Munch dertig exemplaren, waarvan er slechts vijftien in museumcollecties over de hele wereld te bezichtigen zijn, o.a. in het Museum of Modern Art (MoMA) en het Metropolitan Museum of Art in New York, de Washington National Gallery en in het Munch Museet in Oslo.
De figuur
De manier waarop Munch deze ervaring in beeld brengt, met een centraal figuur op een brug en twee figuren op de achtergrond, is ons allen welbekend. Wanneer we eens gaan kijken naar andere werken voorafgaand aan 'De Schreeuw', stellen we echter vast dat hij al veel langer met dit idee speelde. Het gebruikte perspectief, de rode lucht, de diagonale brug, de personages in de verte, zijn een terugkerend gegeven en bewijzen een hardnekkige zoektocht naar de perfecte compositie.
-
Angst1896Lithography(c) Munchmuseet
-
Alpha's Despair1908-1909Lithography(c)MuseumDeReede
-
Man leaning against railing1891Sketcbook drawing(c)Munchmuseet
-
Despair1892Sketch(c)Munchmuseet
-
Scream1895Handcoloured lithography(c)Munchmuseet
-
Three sketches for The Scream1895Pen (ink) Pencil(c)Munchmuseet
Ook Andy Warhol werd geïnspireerd...
In 1984-1985 produceert ook Andy Warhol geheel in zijn eigen stijl een reeks van vijftien zeefdrukken, waarbij hij 'De Schreeuw' bewerkt. Het is mede dankzij Warhol dat 'De Schreeuw' sindsdien ontelbare keren werd gereproduceerd, bewerkt en het beeld zich wereldwijd heeft verspreid als icoon. 'De Schreeuw' verschijnt in talloze cartoons, tv-series en films en zal ook in de toekomstige decennia ongetwijfeld een vaste waarde blijven in onze collectieve beeldcultuur.
:
De Schreeuw in de populaire cultuur
We kunnen ons dus allen inleven in de uiting van angst en wanhoop die 'De Schreeuw' uitbeeldt, maar het is zonder twijfel de bijna cartooneske hoofdfiguur die het werk haar universele bekendheid heeft gegeven en deel uitmaakt van ons collectieve geheugen. In 1898 werd het werk reeds voor het eerst gereproduceerd als illustratie bij een krantenartikel en sindsdien lijkt het werkelijk overal op te duiken in onze populaire cultuur.