Op 16 september 2022 opent in Museum De Reede, Ernest Van Dijckkaai 8, Antwerpen een expositie met een 50-tal werken van de Antwerpse sociale kunstenaar Eugeen Van Mieghem (1875-1930).
Weinig Belgische kunstenaars vertonen zo’n innige band met hun geboortestad als Eugeen Van Mieghem (1875-1930). Tijdens zijn leven werd hij geconfronteerd met diverse kunststromingen. Aan de Antwerpse academie waar hij studeerde, werd het onderricht echter volledig gecontroleerd door de epigonen van Henri Leys. In 1892 en 1893 bezocht de kunstenaar de door Henry Van de Velde ingerichte exposities van l’Association pour l’Art, die hem confronteerden met het werk van vernieuwende kunstenaars uit het buitenland. In 1897 maakte hij in Brussel kennis met werken van Edvard Munch, die hem duidelijk inspireerde. Rond 1900 bezocht de kunstenaar de literair-anarchistische vereniging De Kapel, waar veel lezingen en tentoonstellingen werden georganiseerd. Van Mieghem ontmoette en luisterde er naar belangrijke figuren uit de politiek, kunst en literatuur. De nieuwe sociale stromingen beroerden hem diep. Door zijn contacten in De Kapel en zijn interesse voor de wereldliteratuur ontstond bij de volksjongen een idealisme dat hij nooit zou verloochenen.
Al snel werden zijn meesterlijke tekeningen door kenners opgemerkt. Vooral zijn oud-leraar en vriend Pol de Mont moedigde hem aan om de artistieke observator te worden van de gewone mensen in een wereldhaven. Als kunstenaar die de massale emigratie van Europeanen naar Amerika in beeld bracht, staat Eugeen Van Mieghem internationaal met zijn werk helemaal alleen. Zijn deelname aan de salon van La Libre Esthétique in 1901 vormde een eerste hoogtepunt. Met de groep Eenigen exposeerde hij herhaaldelijk en in 1904 nam hij in Brussel deel aan de salon van Le Labeur. Verscheidene kunstcritici merkten zijn inzendingen op. Octave Maus omschreef hem als “un maître de demain”. In Londen verscheen in Pall Mall Magazine het artikel Eugeen Van Mieghem – An Artist of the People. In de winter van 1904 poseerde zijn jonge vrouw als naaktmodel voor hem en zijn vrienden. Augustine Pautre werd kort daarna ziek en overleed op 12 maart 1905, amper 24-jaar oud, aan tuberculose . De laatste weken van haar leven bleef hij zijn muze tekenen. Die reeks magistrale tekeningen, een van de hoogtepunten uit zijn oeuvre, werd pas in 1993 geïdentificeerd, maar ze maken hem en zijn doodzieke vrouw onsterfelijk.
